De achtbaan

Details

Categorie: Attracties

Laatst bijgewerkt: zaterdag 19 mei 2012 03:36

Eén van de indrukwekkendste en populairste attracties in een pretpark is zonder twijfel de achtbaan of ook wel eens (roller)coaster of roetsjbaan genoemd. De benaming achtbaan is afkomstig van de eerste rollercoasters, die in een “8”-vorm ontworpen waren. Ondertussen is het aanbod aan coasters enorm uitgebreid, met diverse figuren, maar de benaming “achtbaan” is ook hier geldig. De naam rollercoaster is dan weer afkomstig van één van de eerste Amerikaanse achtbanen, die op de helling rollen gebruikten om de sledes naar beneden te laten rollen. Vandaar de benaming roller coaster.

Montagnes russes

De eerste constructies die aanzien worden als de allereerste rollercoasters, waren de glijbanen die in de 17e eeuw in Rusland terug te vinden waren. Ze waren opgetrokken uit hout, en bedekt met ijs om zo beter te glijden. Eenvoudige glijbanen kregen al snel heuveltjes en werden alsmaar grootschaliger. In 1784 kregen de sledes wieltjes bevestigd, waardoor zo’n rollercoaster ook van de lente tot de herfst kon openblijven.

De soldaten van Napoleon vonden dit een fantastisch idee, en ontwikkelden het concept verder als zijnde Montagnes Russes, een naam die in het Frans nog steeds gebruikt wordt. In het Engels sprak men ook wel van "Russian Mountains". We schrijven 1804 wanneer in Frankrijk de eerste Franse achtbaan een feit is. De populariteit is ongekend, en Frankrijk wordt een beetje de voortrekker van deze attracties. De banen verbeterden jaarlijks en in 1848 werd de allereerste looping coaster in Parijs geopend. Deze achtbaan kende helaas vele ongevallen en technische problemen, waardoor de baan al vrij snel gesloten wordt. Mede hierdoor loopt de populariteit van achtbanen in Frankrijk wel terug. Aan de overkant van de plas in de Verenigde Staten stijgt de belangstelling enorm.

Functionele achtbaan

Naast de entertainment functie, bestonden ook rollercoasters die een praktische functie hadden: in 1827 werd Mauch Chunk Gravity Railroad in de VS gebouwd, tot op heden de langste achtbaan ooit gebouwd. De baan was in feite niet meer dan een spoorlijn, die via een zacht aflopende helling (1,5° hellingsgraad) en zuiver op zwaartekracht, in dertig minuten een rit deed om steenkolen van de mijn naar de haven te vervoeren. Slechts één persoon reed mee om de remmen te bedienen. Het terug naar boven keren gebeurd met de hulp van ezels, die tocht duurde snel enkele uren. In 1976 werd de Mauch Chunk Gravity Railroad uitgeroepen tot historisch monument.

Coney Island als voorloper

1884 was het jaar dat in de VS de allereerste rollercoaster voor publiek gebouwd werd, in het roemrijke Coney Island in New York. Deze achtbaan werd ontworpen door LaMarcus Adna Thompson en kreeg de naam Switchback Railway. Twee parallel lopende hellingen van slechts 150 meter lang leverden een snelheid op van 10 km/uur. Na elke rit, moesten de wagens door het personeel terug naar boven worden gebracht. Maar dat deerde niet, de rit werd een ongekend succes. Het park besloot om het ijzer te smeden nu het warm was, en liet Charles Alcoke een nieuwe achtbaan bouwen met de niet zo originele naam Alcoke Coaster. Het bijzondere aan deze achtbaan was dat het de eerste achtbaan was, met een mechanisch systeem om de karretjes omhoog te trekken. De baan was ook in één circuit gebouwd. Het levert Coney Island bijzonder veel succes op: het park telt al snel meer dan miljoenen bezoekers op jaarbasis.

In 1887 wordt in Atlantic City de Scenic Railway gebouwd door Thompson. Het speciale aan deze baan naast de decors, lichteffecten en special effects, was het feit dat de karretjes aan elkaar gekoppeld werden, en hierdoor dus de eerste “coastertrein” het levenslicht zag.

Een mijlpaal in de geschiedenis is ongetwijfeld de nieuwe achtbaan in Belleville in 1917 die aanzien wordt als de eerste veilige achtbaan, met wieltjes die zich aan het spoor vastzetten. Hierdoor kon een spannende snelheid van 64 km/uur gehaald worden.

John A. Miller en Anton Schwarzkopf en hun impact

Vele mensen hebben hun stempel gedrukt op de achtbaangeschiedenis. Eén van de belangrijkste mensen, die voor een ware revolutie zorgde, is zonder twijfel John A. Miller. Hij is de bedenker van het anti-rollbacksysteem, de terugrolbeveiliging die ervoor zorgt dat een treintje niet achteruit kan terugbollen. De mensen die niet technisch onderlegd zijn, dit is het klikkend geluid wanneer men naar boven wordt getakeld. Sommige achtbaan hebben zelfs zo’n systeem op hun heuvels ingebouwd zodat de trein niet terug achterwaarts valt. Miller was ook de man die het systeem introduceerde van de wieltjes onder de rail, een revolutionair remsysteem (voor die tijd) en veiligheidsbeugels in de achtbaantrein.

Een andere hele grote mijnheer is Anton Schwarzkopf. Deze Duitse ontwerper is een waar icoon voor de vele achtbaanfanaten. Hij ontwierp in zijn beginperiode voornamelijk achtbanen die bestemd waren voor de grote Duitse kermissen. Zijn ontwerpen waren de parken niet ontgaan, en al snel deden de grote pretparken beroep op hem. Revolution in het Californische Magic Mountain wordt beschouwd als de eerste veilige looping coaster (1976). Al snel volgden meerdere achtbanen van dit type. In 1979 introduceerde hij Looping Star, een achtbaan die bijzonder populair bleek te zijn, voor zowel de parken als de bezoekers. Deze achtbaan was ook in Bobbejaanland terug te vinden, waar het jarenlang de vaandeldrager van het park zou zijn.

Innovaties

Ondertussen zijn er verschillende achtbaanbouwers en ontwerpers, elk met hun eigen innoverende ideeën. Ook diverse technieken die gebruikt worden, zijn enorm geëvolueerd, gaande van gelanceerde achtbanen, tot rondtollende coastertreintjes. Ook de veiligheid is er enorm op vooruit gegaan; het meest merkbare voor de parkbezoeker zijn zeker en vast de evolutie van de beugels. Ook het adrenalinegehalte is hierdoor enorm de hoogte ingejaagd. Achtbanen worden steeds hoger, spectaculairder, sneller, bevatten meer inversie-elementen of bevatten innoverende baan-elementen zoals een tilt.
Door de diverse ontwikkelingen van de attractie-industrie is het evenwel niet gemakkelijk om een uniforme definitie te vinden van het begrip achtbaan. Laat ons alvast een poging wagen: een achtbaan is een attractie, waarbij een trein een bepaald traject aflegt, dit kan via rails zijn, of in een goot. De zwaartekracht heeft een bepalende rol om de snelheid van de trein te bepalen. De beginsnelheid kan geleverd worden via een lift hill, een lancering, of de trein kan aangedreven worden door een ingebouwde motor. Attracties zoals een DiskO of een Santa Maria boot worden niet als achtbanen beschouwd. Het merendeel van de rit moet hieraan voldoen, Droomvlucht is dus geen suspended coaster, maar gewoon een goede darkride.
Feit is en blijft dat dit type attracties veel mensen naar de parken doet lokken, en vele zielen blijft begeesteren.

  
Parkworld.be

Op onze website proberen we enkele achtbanen die we bezocht hebben ook in the picture te zetten.
Veel ontdekkingsgenot.